Onderzoek naar beroerte: snellere diagnose, betere behandeling

Bij symptomen van een beroerte konden artsen eerst niet vaststellen of de patiënt een hersenbloeding of een herseninfarct had. In de jaren 70 veranderde dit met de introductie van de CT-scan (computertomografie-scan). Hiermee kunnen artsen scherpe beelden van de hersenen maken. Zo zien ze al snel verschil tussen een hersenbloeding door een opengebarsten bloedvat en een herseninfarct door een afgesloten bloedvat. Zo weten artsen welke behandeling ze moeten toepassen. Iets wat van levensbelang is voor de patiënt.

Boezemfibrilleren is een hartritmestoornis waarbij sneller bloedstolsels kunnen ontstaan. Deze stolsels zijn een belangrijke oorzaak van herseninfarcten. In de jaren 80 werd een nieuwe techniek geïntroduceerd: ablatie. Ablatie is een behandeling waarbij de arts elektrische prikkels in het hart blokkeert die een hartritme verstoren. Door deze nieuwe, effectieve behandeling wordt het risico op herseninfarcten bij mensen met boezemfibrilleren verlaagd.

Lage dosis aspirine

Met steun van de Hartstichting deden wetenschappers in de jaren 80 een belangrijke ontdekking. Heb je als patiënt een TIA of herseninfarct gehad? Dan verkleint een lage dosis aspirine de kans op een volgende hart- of vaatziekte. Aspirine gaat namelijk de vorming van bloedstolsels tegen. Dit helpt nieuwe beroertes of hartaanvallen te voorkomen.

In de jaren daarna volgde onderzoek dat deze werking bevestigde. Sinds dat onderzoek worden statines gezien als behandeling voor te hoog cholesterol. En om hart- en vaatziekten te voorkomen. Dit verkleint de kans op beroertes.

Verbeteringen in de chirurgie

Andere belangrijke onderzoeken toonden in de jaren 90 aan dat je met operaties bij vernauwde halsslagaders herseninfarcten kunt voorkomen. Verbeteringen in de chirurgie hielpen bij het ontwikkelen van deze operatie. De halsslagader is een belangrijke slagader die veel zuurstofrijk bloed vanaf het hart naar de hersenen vervoert. Vernauwing of verkalking van deze slagader verhoogt de kans op een beroerte. 

Campagne voor bewustwording

In de jaren 90 herkenden mensen de signalen van een beroerte nog onvoldoende. Daarom startte de Hartstichting toen een campagne. Het doel: mensen bewustmaken van de symptomen van een beroerte en het belang van snelle actie. Zo konden mensen snel aan de bel trekken na herkenning van belangrijke beroertesymptomen. Elke minuut telt namelijk bij een beroerte, en snelle herkenning kan levens redden. 

Begin jaren 2000 kwamen nieuwe medicijnen op de markt die de kans op een herseninfarct verkleinen. Veel mensen met boezemfibrilleren hebben een hogere kans op stolselvorming. Dit verhoogt de kans op een beroerte. Om deze kansen te verlagen, krijgen zij vaak antistollingsmiddelen voorgeschreven. In het begin waren dit de traditionele antistollingsmiddelen, maar begin jaren 2000 kwamen er 2 nieuwe middelen bij. Het gaat om NOAC's (Nieuwe Orale Anticoagulantia) en DOAC's (Directe Orale Anticoagulantia). Deze medicijnen waren eenvoudiger en veiliger in gebruik.

Nieuw hulpmiddel: trombolyse 

Begin jaren 2000 kwam er ook een ander hulpmiddel onder de aandacht: trombolyse. Dit verbeterde de behandeling van beroertes. Het is een snelle manier om via medicatie bloedstolsels, die het infarct veroorzaken, af te breken. Zo krijgt het deel van de hersenen, dat was afgesloten door het stolsel, weer bloed en zuurstof. Hierdoor herstellen patiënten beter en overleven er meer. Trombolyse is een snelle, effectieve en niet ingrijpende behandeling voor veel beroertes. Artsen passen deze nog steeds dagelijks toe.

Dit is een soort holle buis, die via een bloedvat bij het stolsel in de hersenen aankomt. Deze kan hij daarna verwijderen. Zo kunnen de hersenen weer van bloed worden voorzien en worden de overlevingskansen van de patiënt veel groter.  
 

Misschien ken je de volgende slogan wel: 'mond – spraak – arm: beroertealarm!' Het was in deze periode dat de campagne landelijk werd gelanceerd. Mensen werden daarbij op een pakkende manier aangespoord tot actie bij de eerste symptomen van een beroerte.

Tegenwoordig kunnen we steeds sneller beroertes herkennen én behandelen. In de toekomst kan dat hopelijk zelfs al in de ambulance. Bijvoorbeeld door de oorzaak van de beroerte vast te stellen met een bloedtest, of een 'badmuts' met elektroden. Op deze manier kan de ambulance patiënten direct naar het beste ziekenhuis brengen voor de juiste behandeling.