Jongeren overspoeld door frisdrank: "We weten dat het ongezond is, maar het is overal"
Nederlandse jongeren drinken veel frisdrank, niet per se omdat ze dat willen, maar omdat het overal wordt aangeboden. Frisdrank is spotgoedkoop, gemakkelijk verkrijgbaar en diepgeworteld in hun dagelijkse omgeving. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Vrije Universiteit en GGD Amsterdam, mede gesteund door de Hartstichting. Jongeren zelf geven aan dat ze minder frisdrank zouden drinken als het duurder was.
Weinig gezonde alternatieven
Frisdrank is thuis, op school, in de supermarkt en online altijd en voortdurend beschikbaar. Jongeren begrijpen dat suikerhoudende dranken slecht zijn voor hun gezondheid, maar ze kunnen de verleiding moeilijk weerstaan. Ze vinden water en andere gezondere alternatieven vaak ‘hun geld niet waard’. Wat ze op de basisschool leerden over gezonde voeding, verdwijnt in hun puberteit naar de achtergrond. Door de wereld om hen heen lukt het ze niet om gezonde keuzes te maken.
"We weten allemaal dat het niet gezond is, en toch drinken we het." – Jongen, 16 jaar.
Rian Pepping, onderzoeker GGD Amsterdam: “Dit onderzoek laat zien hoe sterk frisdrank gewoon is geworden onder jongeren: het is normaal om de hele dag door blikjes frisdrank te drinken. Maar frisdrank draagt bij aan onder meer overgewicht en diabetes type 2. Het zou niet zo normaal moeten zijn om zoveel te drinken. Dus als we echt verandering willen, moeten we de norm veranderen waarin gezonde keuzes normaal zijn. Actief de omgeving van jongeren gezonder maken en ze beschermen tegen de continue beschikbaarheid, lage prijs en de misleidende invloed van (online) marketing. Pas als we strategieën gebruiken die prijs, zichtbaarheid, beschikbaarheid en kennis combineren, kunnen we frisdrankconsumptie aanpakken.”
Tijd voor actie: een suikertaks en een verbod op kindermarketing
Gezonde voeding moet makkelijker te krijgen, goedkoper en aantrekkelijker worden, terwijl ongezonde voeding juist duurder en minder aantrekkelijk moet zijn. Dit werkt het best met een combinatie van maatregelen.
Om de frisdrankconsumptie terug te dringen, pleiten GGD Amsterdam en de Gezonde Generatie - Diabetes Fonds, Hartstichting, MDL Fonds en Nierstichting - voor strengere maatregelen, waaronder:
✅ Een slimme suikertaks – Hoe meer suiker, hoe hoger de belasting. Dit stimuleert frisdrankproducenten om minder suiker in hun producten te gebruiken, zonder dat de prijs voor consumenten direct stijgt. Hierdoor worden gezondere keuzes aantrekkelijker en makkelijker.
🚫 Een verbod op ongezonde kindermarketing – Jongeren worden beïnvloed door reclame die frisdrank koppelt aan vriendschap en plezier. Dit draagt bij aan het normaliseren van ongezonde keuzes. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en UNICEF pleiten al langer voor een verbod op deze misleidende marketing.
Diena Halbertsma namens de Gezonde Generatie: “Ik maak me grote zorgen dat 1 op de 8 kinderen overgewicht heeft. Veel frisdrank drinken draagt daaraan bij en is slecht voor je gezondheid. Jongeren weten dit zelf ook, maar kunnen de verleiding om het te kopen niet weerstaan. Ze zeggen: ‘Maak frisdrank duurder, dan ga ik het minder kopen.’ Een slimme suikertaks op suikerhoudende dranken kan dus echt verschil maken. Die maatregel moet zo snel mogelijk ingevoerd worden.”
Over het onderzoek
Dit is het eerste wetenschappelijke onderzoek naar de rol van frisdrank in het leven van Amsterdamse jongeren. De onderzoekers interviewden hen persoonlijk over hun frisdrankgebruik en de invloed van hun omgeving.
Lees hier het volledige onderzoek.
