Rookvrije Generatie is zeker nog wel haalbaar

De eerste resultaten van het Nationaal Preventieakkoord, een soort wensenlijst om meer Nederlanders gezond te krijgen, vielen demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen vies tegen. Volgens een berekening van het RIVM zou blijken dat er in vier jaar tijd – het akkoord is in 2018 opgesteld – nog maar weinig van de doelstellingen is terechtgekomen. Als we zo doorgaan, neemt het aantal zware drinkers nauwelijks af, komt er geen rookvrije generatie en krijgen meer Nederlanders overgewicht, schreef ook het AD vorige week woensdag.

Met zijn uitspraak “we moeten eerlijk zijn: op sommige onderwerpen worden gewoon nul resultaten geboekt” , voedt Van Ooijen – waarschijnlijk ongewild – het beeld dat preventie-akkoorden niets uithalen. Die boodschap gaat er natuurlijk in als zoete koek bij de nieuwe Tweede Kamer die bescherming van haar burgers al snel betutteling vindt.

Maar dat beeld klopt niet als het gaat om het terugdringen van roken. Het RIVM-rapport laat duidelijk zien dat er op het gebied van roken wel degelijk goede resultaten zijn behaald. En als met dezelfde krachtige energie nieuwe maatregelen worden doorgezet is het haalbaar de Rookvrije Generatie te realiseren.

Dat vereist wel een kabinet dat nieuwe structurele maatregelen blijft nemen en deze sneller invoert, in plaats van uitstelt. Het accijnsonderzoek van het RIVM dat ook afgelopen woensdag uitkwam laat duidelijk zien dat alleen al met een jaarlijkse accijnsverhoging van 10 procent op tabak bovenop de inflatie, het aantal rokers in 2040 kan dalen naar 7,9 procent. Laat de preventie-afspraken over roken ook een inspiratie zijn voor de preventieafspraken over overgewicht en alcohol.

In zijn reactie aan de Tweede Kamer over het RIVM-onderzoek schrijft de bewindsman dat ‘voor het beteren van de gezondheid van Nederlanders door het inzetten op preventie een lange adem nodig is.’ Op het gebied van roken zetten wij ons als gezondheidsfondsen in om ervoor te zorgen dat kinderen rookvrij kunnen opgroeien. Ja, we moeten volhouden, maar vooral ook doorpakken met inmiddels bewezen effectieve maatregelen. Een jaarlijkse accijnsverhoging van 10 procent is er daar een van. Een andere is het aantal verkooppunten van tabak versneld reduceren; dus verkoop bij benzinestations en gemakszaken niet pas in 2030 en 2032 stoppen, maar morgen al. En stop de trend van het toenemend aantal kinderen en jongeren dat vapet door op zijn minst ook op e-sigaretten verbruiksbelasting te heffen.

Voor deze maatregelen is er al een breed draagvlak onder de Nederlandse bevolking. Het zou anno 2024 toch echt volstrekt vanzelfsprekend moeten zijn dat we niet meer accepteren dat er jaarlijks 20 duizend mensen overlijden aan de gevolgen van (mee) roken en wekelijks nog steeds honderden kinderen verslaafd raken aan nicotine.

Hans Snijder, directeur Hartstichting
Carla van Gils, directeur KWF
Károly Illy, directeur Longfonds