Dr. Thijs Plokker: “De medische vooruitgang die ik in mijn carrière heb meegemaakt, was ongelooflijk”

“Begin jaren ‘70 was ik in opleiding tot cardioloog. De sterfte aan een hartinfarct was destijds enorm. Veel mensen bereikten het ziekenhuis niet eens levend. Er was geen hulpverlening om mensen zo snel mogelijk naar het ziekenhuis te krijgen.”

“Ook in het ziekenhuis stierven veel mensen alsnog. 1 op de 3 patiënten overleed. In ons ziekenhuis hadden we net een hartbewaking. Daar hielden we het hartritme van de patiënten in de gaten. We gaven medicijnen om gevaarlijke hartritmestoornissen te voorkomen. Ook konden we patiënten reanimeren en defibrilleren. De patiënten kregen bedrust voorgeschreven. Aan het hartinfarct zelf konden we helemaal niets doen.”

“Bij de overlevers was hartfalen schering en inslag. Sommigen hadden zo veel schade aan het hart door het hartinfarct, dat ze geopereerd moesten worden. Er werd dan een stuk dood hart weggesneden. Dit kon namelijk gaan uitstulpen (aneurysma). Als mensen in meerdere kransslagaders vernauwingen hadden, dan betekende dat een slechte prognose. Wat weer betekende: stoppen met werken. Je was hartpatiënt voor de rest van je leven.”

“Hartchirurgen probeerden de bloedtoevoer naar het hart te herstellen. Zo ontstond de bypasschirurgie. Maar het duurde lang voordat overal in die bypasschirurgie werd geloofd. Hierdoor ontstonden wachtlijsten in Nederland. Verbindingen met het buitenland zorgden ervoor dat patiënten daar behandeld konden worden.”

“Rond eind jaren 70 begonnen we met trombolyse bij een hartinfarct. We dienden een middel toe dat bloedstolsels oplost. Toch kregen we het bloedvat niet altijd goed open. Nu weten we dat de meeste hartinfarcten ontstaan door een stuk slagaderverkalking – plaque – dat openscheurt. Op deze plaque ontstaat een bloedstolsel dat het bloedvat uiteindelijk afsluit. Alleen het oplossen van het bloedstolsel was vaak dus niet voldoende.”

“Cardiologen uit Kansas durfden het als eerste aan om bij een hartinfarct de verstopte kransslagader te openen met een katheter. Levensgevaarlijk, vonden veel cardiologen toen nog. Ik ben samen met een andere cardioloog naar Kansas gegaan. We zagen patiënten met een acuut hartinfarct en hevige pijn op de borst op de behandeltafel in de hartkatheterisatiekamer komen. Zodra de cardioloog het afgesloten bloedvat opende, verdween direct de pijn. Dat was zo indrukwekkend. Teruggekomen in Nederland startten wij ook met dotteren bij een acuut infarct. We waren de eersten in Nederland.”

“Later toonden cardiologen in Zwolle aan, dat dotteren inderdaad beter was dan trombolyse. Het aantal dotterbehandelingen steeg daarna sterk. Voor het dotteren waren veel mensen na een hartinfarct hartpatiënt voor het leven. Dankzij het dotteren konden ze al een week later weer aan het werk zijn. Zeker als mensen op tijd in het ziekenhuis waren.”

“De opkomst van de statines (cholesterolverlagers) maakte het mogelijk om veel hartinfarcten te voorkomen. Ook bij mensen die er al een hadden gehad. Vroeger zagen we vaak na behandeling opnieuw vernauwingen ontstaan. Mensen moesten dan weer een ingreep ondergaan. Mensen moesten veel te vaak opnieuw geopereerd worden. Dat is vooral door de statines gestopt.”

“Ik herinner me nog een jonge man in tenniskleding. Hij was op de tennisbaan met een acuut infarct in elkaar gezakt. Daar werd hij direct succesvol gereanimeerd. Hij was naar het ziekenhuis gebracht, waar ik hem snel kon dotteren. Zijn vader was jong overleden door hartproblemen. Juist daarom had hij zelf altijd gezond geleefd. In tranen zei hij: “Ik heb alles goed gedaan”. Maar hij bleek een heel hoog cholesterol te hebben, erfelijk bepaald.”

“Hart- en vaatziekten voorkomen, dat is volgens mij het allerbelangrijkste. Wat wij als cardiologen doen, is werken aan het einde van een trechter. Je moet veel eerder beginnen, met screening en vroegdiagnostiek. Met je leefstijl kan je je kans op ziekte beïnvloeden, maar er moet ook aandacht zijn voor erfelijkheid. Bij veel mensen zijn hart- en vaatziekten genetisch bepaald. Controle van het cholesterolgehalte en de bloeddruk door de huisarts is dus verplichte kost, zeker als hart- en vaatziekten in de familie voorkomen.”