Toch behandeling mogelijk voor mensen met hartfalen én nierproblemen

In Nederland leven zo’n 241.000 mensen met hartfalen. Hun hart pompt het bloed niet goed genoeg rond. Gemiddeld sterven er iedere dag 13 vrouwen en 9 mannen aan deze ziekte en het is de meest voorkomende reden van ziekenhuisopnames. Ongeveer de helft van alle mensen met hartfalen heeft ook nierproblemen. Mensen met chronische nierziekten hebben een groter risico op overlijden door hart- en vaatziekten dan door eindstadium nierfalen. 

Er zijn verschillende medicijnen om het hart te ondersteunen en verergering van de ziekte te remmen. Toch krijgt minder dan 1 op de 100 mensen met hartfalen de maximale aanbevolen dosering van hartfalenmedicatie. De belangrijkste reden daarvan is dat artsen voorzichtig zijn met medicijnen geven aan mensen met ernstige nierproblemen. Tot nu toe was het namelijk niet bekend of deze patiënten veilig hartfalenmedicijnen konden slikken. 

Daar brengt onderzoeker Iris Beldhuis van het UMCG nu verandering in. Zij reisde af naar Harvard Medical School (Boston, Massachusetts, USA) om daar onderzoek te doen naar twee grote studies met in totaal meer dan 13.000 mensen met hartfalen met een verminderde maar ook behouden pompkracht. De resultaten zijn duidelijk. Wanneer de nierfunctie van hartfalenpatiënten achteruitgaat en daarmee onder een bepaald niveau daalt, lopen ze meer risico op ziekenhuisopnames en overlijden. Maar zowel met goede als met slechte nieren zijn de patiënten er beter aan toe wanneer ze de medicatie (Sacubitril/Valsartan) blijven slikken. De medicijnen geven geen extra risico en kunnen dus veilig geslikt worden, ook als de nierfunctie onder een bepaalde waarde daalt. Hoewel het nog even kan duren voordat de richtlijnen voor het behandelen van deze mensen aangepast worden, is dit enorm goed nieuws. 

Het gebrek aan kennis over de werking van hartfalenmedicijnen bij mensen met nierproblemen is een onderdeel van een groter probleem. Van veel hart- en vaatmedicijnen is het onbekend of ze veilig en effectief zijn voor mensen met nierproblemen, omdat deze patiënten meestal worden uitgesloten van wetenschappelijk onderzoek. Dat concludeerden wetenschappers van het UMC Utrecht onlangs in dit onderzoek, gefinancierd door de Hartstichting en de Nierstichting.  

De wetenschappers onderzochten bijna 1.200 medische studies naar hartmedicijnen die in de afgelopen 20 jaar gedaan zijn met in totaal meer dan twee miljoen patiënten. In bijna driekwart van de studies (74%) mochten nierpatiënten niet meedoen. Hoewel sommige medicijnen mogelijk niet veilig zijn voor hen, hebben zelfs studies naar medicijnen die als veilig worden beschouwd geen nierpatiënten opgenomen. 

Voor dit onderzoek ontving arts-onderzoeker Iris Beldhuis van het UMCG in 2022 een Dekkerbeurs van ruim 160.000 euro. Dat zijn persoonlijke onderzoeksbeurzen voor getalenteerde wetenschappers die jaarlijks worden toegekend.